Oranje en Amber wijn
Afgelopen weekend presenteerden we onze Georgische wijnen op het Amsterdam Wine Festival. Terwijl we onze stand aan het versieren waren, merkte ik het prijsbord op waarop onze prachtige Amber-wijnen stonden onder de vermelding “ORANJE”. Op de een of andere manier dacht iemand dat we onze wijnen beter konden presenteren als de marketingterm “oranje” in plaats van de oorspronkelijke referentie “Amber”. Waarschijnlijk omdat het gewoon beter verkoopt.
….Ik denk dat het educatieve aspect van de term ‘Amber’ veel belangrijker is dan wat meer wijn verkopen….
Begrijp me niet verkeerd, we zijn nog steeds een bedrijf en ons doel is om wijn te verkopen (ik zou ze allemaal zelf willen drinken, maar onze voorraad ontgroeide die optie veruit, zelfs als ik er 100 jaar over zou doen). Maar ik begrijp niet waarom marketing in dit geval altijd dominant moet zijn. Ik denk dat het educatieve aspect van de term ‘Amber’ veel belangrijker is dan wat meer wijn verkopen. Mensen lijken op de een of andere manier te vergeten dat zelfs vóór witte en rode wijn … het type “Amber” de eerste wijn was die ooit werd geproduceerd. Dit was gebaseerd op bewijsmateriaal dat werd opgegraven in een zuidelijk deel van Georgië, waar ze resten van qvevri’s (grote kleikruiken begraven in de grond voor de wijngisting) en daarbij enkele pitjes van verschillende druiven vonden. Het blijkt dat de eerste wijn is gemaakt op basis van wilde bessen die ze hebben geraapt en in een kleipot hebben gegooid. Het resultaat was waarschijnlijk niet zo lekker, maar het had alcohol … dus hoera!
Welke kleur was het nou?
Al deze gemengde bessen resulteerden hoogstwaarschijnlijk in iets tussen een Rosé en een Amber-wijn. Maar zeker niet het rode of witte zoals we het nu kennen … Nu is dit verhaal en deze geschiedenis voor mij erg interessant. We willen graag weten waar ons product is gemaakt, wie het heeft gemaakt en of het is gemaakt met betrekking tot mensen en de natuur – het is ook erg leuk om de geschiedenis van een product te kennen, vooral als het 8000 jaar oud is en nog steeds op dezelfde manier wordt gemaakt manier vandaag! Het dichtst bij een product dat niet veel is veranderd, is brood … en dat is ook een behoorlijk verbazingwekkend product, toch?.
….Elke wijn kan een schil-contact wijn zijn, maar niet elke wijn kan een qvevri-wijn zijn……
Nu kan dit hele verhaal niet worden verteld als we ‘oranje’ wijn presenteren. Een term “uitgevonden” zo’n 20 jaar geleden door een Britse importeur … om het cool en aantrekkelijk te maken om meer wijn te verkopen. En dat is niet het verhaal dat ik zou willen vertellen. Maar verder … de term oranje wijn omvat zoveel meer soorten wijnproducties. Het beschrijft in principe alle soorten schil-contact wijnen die niets te maken hebben met de Amberwijnen waar we zo trots op zijn. Elke wijn kan een schil-contact wijn zijn, maar niet elke wijn kan een qvevri-wijn zijn. Ik ga nog een stap verder: de meeste wijnmakers weten hoe ze schil-contact wijnen kunnen maken, maar slechts enkelen weten hoe ze (goede!) wijnen kunnen maken in een qvevri. En dat is een gedurfde uitspraak, dus ik zal mijn mening toelichten.
De (ver)schilletjes
Wijnen met schil-contact kunnen (maar hoeven dat niet te zijn) nog steeds worden gemaakt in roestvrijstalen tanks. Die een groot verschil hebben met qvevri’s … en dat is de temperatuurregeling. Terwijl de alcoholische fermentatie in de qvevri alleen kan worden gekoeld door de drijvende vellen naar beneden te drukken (of in het ergste geval de wijnen tussen qvevri’s te pompen), kunnen roestvrijstalen tanks gewoon roeren en afkoelen. Maar er is meer… zo is er de malolactische gisting. In de qvevri treedt dit in werking wanneer de temperatuur warm genoeg is en stopt wanneer de temperatuur laag genoeg is (het is rond dat bereik van 16 graden Celsius). Ze noemen dit een “wilde gisting”. In roestvrijstalen tanks kan dit gecontroleerd opgewekt en gestopt worden.
Oranje wijnen, vergelijkbaar met Amber (qvevri) -wijnen zijn meestal niet gefilterd. Terwijl de qvevri het filtert op natuurlijke wijze (de vorm ‘dwingt’ het sediment tijdens de gisting en terwijl de lichtere alcohol wordt gevormd), waar in roestvrijstalen tanks geroerde oranje wijn nog steeds veel troebelheid heeft. Voor sommigen kan die troebelheid (die een beetje bitter is) eigenlijk heel mooi zijn, anderen geven misschien de voorkeur aan de helderdere, natuurlijk gefilterde wijn. Ieder zijn smaak natuurlijk, maar er is een duidelijk verschil..
Maar natuurlijk!
En dan is er de verwarring tussen oranje en amber wijnen en “natuurlijke” wijnen (en laat me niet beginnen met hoe vaak ze er gewoon “biologische wijnen” in gooien, net wanneer het past bij de verkoop). Zowel amber wijnen als oranje wijnen zijn niet altijd natuurlijke wijnen, of misschien zijn ze dit altijd wel… dat is verwarrend toch? Dat komt omdat er geen officiële definitie is van natuurlijke wijnen (voor biologische wijnen wel – binnen de EU zijn er strikte regels en voorschriften voor). Dus elke wijn kan een natuurlijke wijn zijn… maar op de een of andere manier worden de amber en oranje wijnen altijd als zodanig bestempeld. Maar het feit dat ze schilcontact hebben gehad, wil niet meteen zeggen dat het natuurlijke of biologische wijnen zijn.
…Maar geen regels bepalen dat oranje-, schil-contact- of amber wijnen natuurlijk moeten zijn….
Ik heb echter zelf mijn eigen definitie van natuurlijke wijnen: wijnen zonder toevoegingen of minstens zo minimaal mogelijk. Geen rare chemicaliën om de kleur, smaak, geur of structuur van de wijnen te veranderen (structuur vraag je je misschien af? Ja … je kunt zakken met tannines kopen om in de wijn te doen). Een beetje sulfiet is normaal (na de gisting, maar voor het bottelen alstublieft) voor het beperken van het risico van bederf van de wijn, maar mooi rond die 50 gr / l-markering.
Maar geen regels bepalen dat oranje-, schil-contact- of amber wijnen natuurlijk moeten zijn. Maar omdat ik veel wijnmakers in Georgië ken, kan ik je zeggen dat je bij hen geen chemicaliën zult vinden, zelfs niet in de buurt van hun qvevri’s. Persoonlijk hoop ik nog steeds op nieuwe EU-regels die de uitzondering voor het wijnproduct opheffen en dwingen alle E-nummers op de etiketten te vermelden die in de wijnen zijn gebruikt.
Goed verhaal, lekker kort ook...en dus?
Hoe dan ook, moraal van het verhaal: er is een groot verschil tussen de “oranje” wijnen (marketing naam), schil-contact wijnen (correcte naam) en amberwijnen (historisch correcte naam). En geen van hen kan automatisch als natuurlijk of organisch worden beschouwd. Laten we als consumenten de juiste vragen gaan stellen … en als retailers het echte verhaal vertellen.
